Zbliża się termin wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. W związku z tym przestanie działać zasada swobodnego przepływu towarów pomiędzy UK a państwami unijnymi. Trwają negocjacje dotyczące przyszłej umowy celnej.
W marcu 2019 r. Wielka Brytania stanie się tzw. krajem trzecim dla krajów unijnych, co oznacza, że nie będzie uczestniczyć we wspólnym rynku UE na dotychczasowych zasadach. Przywozy towarów z UK do któregokolwiek z krajów Unii staną się importem, a wywóz – eksportem w rozumieniu przepisów celnych.
Na tym etapie trudno przesądzić, jak przyszłe uzgodnienia w sprawie brexitu wpłyną na relacje handlowe firm unijnych z partnerami brytyjskimi. Deklaracje obu stron obejmują zawarcie porozumienia o wolnym handlu, co w Unii Europejskiej jest praktykowane. Jednak pamiętać należy, że ustalanie założeń takiej umowy jest procesem czasochłonnym, a czasu na negocjacje jest bardzo mało. Możliwy jest zatem scenariusz, że porozumienie nie zostanie osiągnięte do marca 2019 r. Wtedy w życie wejdą zasady wypracowane w Ramach Światowej Organizacji Handlu.
W ostatnim czasie rząd Zjednoczonego Królestwa i Unia Europejska opublikowały dokumenty dotyczące przyszłej umowy celnej. Stanowiska obu stron ujęły te zagadnienia odmiennie. Wielka Brytania skupiła się na przyszłych uzgodnieniach handlowych, a UE skoncentrowała się na okresie bezpośrednio przed i po brexicie.
Brytyjczycy stawiają na możliwie swobodny handel z krajami UE, uniknięcie ścisłej granicy między Irlandią a Irlandią Północną i ustanowienie niezależnej międzynarodowej polityki handlowej. Będą dążyć do zawarcia umów analogicznych do obecnie obowiązujących. Liczą na porozumienie podobne do unii celnej UE. Ma w tym pomóc m.in. zmiana funkcjonowania własnych granic celnych.
Państwa unijne koncentrują się na procedurach dotyczących towarów, które w okresie występowania UK z UE znajdą się w obrocie pomiędzy firmami unijnymi i brytyjskimi. Skupiają się na technicznych aspektach związanych z towarami. UE chce uzgodnić traktowanie celne konkretnych towarów w momencie brexitu. Aspekty celne wskazane przez Unię dotyczą długu celnego, kontroli wywozu i procedur postepowania z produktami podwójnego zastosowania, pochodzenia i preferencji taryfowych, tranzytu oraz wymiany informacji.
Jeśli wejdą w życie założenia Brytyjczyków, to prawdopodobnie będą one bazowały na istniejących rozwiązaniach. Ważne będzie również wprowadzenie przez Wielką Brytanię statusu upoważnionego przedsiębiorcy (AEO) zgodnego z obecnymi przepisami unijnymi. Posiadanie tych uprawnień ułatwi z pewnością handel w obu kierunkach.
Czy Unia Europejska przystanie na strategię Zjednoczonego Królestwa, czy uzna ją za przedkładającą interes UK nad unijny? Trudno przewidzieć. Nowe przesłanki pojawią się jesienią, kiedy rząd brytyjski przedstawi swój projekt ustawy celnej. Przewiduje się, że rzuci to nowe spojrzenie na partnerstwo celne UE i UK i przyniesie postępy w negocjacjach.
O czym powinien pomyśleć polski/unijny przedsiębiorca w tej sytuacji? Swobodny obrót towarami z przedsiębiorstwami brytyjskimi może zostać wkrótce zakłócony. Dlatego należy wcześniej podjąć odpowiednie przygotowania. Ich zakres będzie zależeć od charakteru prowadzonej działalności. Uniwersalnym środkiem będzie na pewno uzyskanie uprawnień AEO. Pomocnym powinno okazać przygotowanie się do wykorzystania w szerszym zakresie składowania celnego, aby zapobiec przestojom w produkcji. Ważne jest również śledzenie pojawiających się propozycji i uzgodnień pomiędzy UE i UK oraz wprowadzanych zmian.
Brytyjski brexit nie pozostanie również bez wpływu na osoby prywatne. Należy liczyć się z kontrolami bagażu na lotniskach pod kątem przewozu towarów podlegających ocleniu. Osoby zmieniające miejsce zamieszkania z kraju unijnego na Wielką Brytanię lub odwrotnie będą musiały uzyskać pozwolenie na przewóz mienia przesiedleńczego bez cła lub zapłacić należności celne.
